Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie Oddział w Poznaniu

Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie Oddział w Poznaniu jest instytucją naukowo – archiwalną działającą od maja 1956 roku. Od 1972 roku Archiwum ma swoją siedzibę w gmachu Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (ulica Seweryna Mielżyńskiego 27/29). Zajmujemy się gromadzeniem, opracowaniem, udostępnianiem i popularyzacją materiałów źródłowych do dziejów nauki, które powstały na terenie Poznania i Wielkopolski. Są to przede wszystkim archiwalia pochodzenia prywatnego, a także akta placówek PAN. W przeważającej mierze zainteresowania badawcze osób korzystających z naszych zbiorów koncentrują się na spuściznach wybitnych uczonych. Zespoły te, gromadzone poprzez zakupy, dary i depozyty, stanowią obecnie głównytrzon zasobu, liczący przeszło 425 metrów archiwaliów. W 159 zespołach pochodzenia prywatnego znajdują się spuścizny: siedemnastu członków Polskiej Akademii Nauk, siedmiu prezesów Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, ośmiu rektorów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Najliczniej reprezentowani są przedstawiciele nauk humanistycznych. Przechowujemy m.in. materiały historyków: Bronisława Dembińskiego, Zdzisława Grota, Witolda Jakóbczyka, Zdzisława Kaczmarczyka, Józefa Kostrzewskiego, ks. Stanisława Kozierowskiego, Henryka Łowmiańskiego, Kazimierza Tymienieckiego i Zygmunta Wojciechowskiego. Z dość licznych materiałów prawniczych cenne są spuścizny profesorów: Tadeusza Cypriana, Janusza Deresiewicza, Witolda Maisla, Antoniego Peretiatkowicza, Bohdana Winiarskiego, Zygmunta Ziembińskiego. Na uwagę zasługują materiały wybitnych profesorów filologii polskiej, jak np.: Romana Pollaka, Stefana Saskiego, Stefana Vrtel-Wierczyńskiego, Jerzego Ziomka. Bardzo cennym zbiorem jest obszerna kolekcja prof. Stanisława Helsztyńskiego. Znalazły się tu liczne autografy literackie, w tym cała spuścizna Stanisławy Przybyszewskiej. Nauki medyczne reprezentują spuścizny: Franciszka Chłapowskiego, Heliodora Święcickiego (pierwszego rektora Uniwersytetu Poznańskiego), Józefa Jankowiaka oraz obszerne zbiory zgromadzone przez prof. Adama Wrzoska, historyka medycyny i zasłużonego kolekcjonera źródeł do dziejów nauki polskiej. Posiadamy także archiwalia światowej sławy uczonych: astronoma prof. Józefa Witkowskiego i matematyka prof. Władysława Orlicza.