Ołtarz, jako miejsce sprawowania pamiątki Wieczerzy Pańskiej, jest najważniejszym, najbardziej reprezentacyjnym punktem każdej świątyni chrześcijańskiej. Niemal zawsze wraz ze wzrostem znaczenia danego kościoła wzrasta też rozmach i przepych znajdującego się w nim ołtarza. Nie inaczej jest w przypadku poznańskiej katedry. Jeszcze w dwudziestoleciu międzywojennym jednym z najcenniejszych jej zabytków był ołtarz główny autorstwa osiemnastowiecznego poznańskiego rzeźbiarza Augustyna Schöpsa (autora m.in. fontanny Prozerpiny). Monumentalne dzieło zostało zaprojektowane przez artystę w styczniu 1776 roku, a ukończone w 1781 roku. W jego centrum artysta umieścił scenę Przekazania przez Chrystusa kluczy św. Piotrowi, zastąpioną w 1893 roku piaskowcową grupą o tej samej treści wykonaną przez Władysława Marcinkowskiego.
Decyzja o regotyzacji katedry podjęta po zakończeniu II wojny światowej spowodowała, że chociaż ołtarz przetrwał okupację w całkiem dobrym stanie, musiał zostać rozebrany. Zastąpiono go równie imponującym, późnogotyckim ołtarzem z 1512 roku przewiezionym do katedry z kościoła w Górze Śląskiej. Domniemanymi twórcami tego ołtarza byli autorzy określani jako „Mistrz ołtarza z Góry Śląskiej" (rzeźba) i „Mistrz Pasji z Góry Śląskiej" (malarstwo). Ołtarz jest pentaptykiem z dwiema parami ruchomych skrzydeł. W części środkowej umieszczono rzeźby Najświętszej Marii Panny z Dzieciątkiem oraz świętych Katarzyny i Barbary. W czterech kwaterach awersu skrzydeł wewnętrznych znajdują się: święte Dorota, Agnieszka i Małgorzata (w lewej górnej kwaterze); święte Kunegunda, Anna Samotrzeć i Klara (w lewej dolnej kwaterze); święte Maria Magdalena, Otylia i Helena (w prawej górnej kwaterze) i święte Urszula, Jadwiga i Apolonia (w prawej dolnej kwaterze). Po zamknięciu skrzydeł wewnętrznych można oglądać osiem malowanych scen pasyjnych, zaś na rewersie skrzydeł zewnętrznych malowane wyobrażenia świętych: Jana Ewangelisty, Jana Chrzciciela, Hieronima i Krzysztofa. W predelli znajduje się rzeźba przedstawiająca Ostatnią Wieczerzę. Zdecydowaną większość prezentowanej kolekcji stanowią zdjęcia poszczególnych części tego właśnie dzieła z okresu konserwacji w latach 1998-99.
Paweł Michalak
