Publikowane zdjęcia stanowią kolejną część unikalnych zbiorów nieformalnego fotografa poznańskiej opozycji Jana Kołodziejskiego, który w latach 80. udanie łączył zaangażowanie w pracy na rzecz podziemnej „Solidarności” ze swoją pasją fotograficzną. Jej owocem jest obszerna kolekcja dokumentalnych zdjęć, dzięki której możemy dziś oglądać różnorodną aktywność poznańskiej opozycji solidarnościowej w okresie legalnej działalności, poznać fragment jej „podziemnego” świata zbudowanego po wprowadzeniu stanu wojennego, a nawet poczuć grozę ulicznych demonstracji brutalnie rozbijanych przez ZOMO.
Prezentowane fotografie zostały wykonane 3 maja 1981 roku i nie były dotąd prezentowane w całości. Dokumentują przebieg jednej z najważniejszych studenckich manifestacji odbywających się w Poznaniu w przełomowym okresie solidarnościowego „karnawału”, jakim były szeroko zakrojone, niezależne obchody zakazanego dotąd przez władze PRL Święta Konstytucji 3 Maja. Zostały one zorganizowane przez wywodzących się z Ruchu Młodej Polski działaczy Związku Akademickiego „Pro Patria” i obejmowały m.in. mszę w kościele św. Wojciecha, przemarsz wzdłuż al. Stalingradzkiej (obecnie al. Niepodległości) na pl. Mickiewicza, wreszcie pokaźnych rozmiarów wiec. Poznańska SB szacowała, iż wzięło w nim udział około 3 tys. uczestników. Zdjęcia Jana Kołodziejskiego pokazują, że liczba ta była mocno zaniżona, ale przede wszystkim pozwalają poczuć atmosferę prawdziwego, nie zaś wyreżyserowanego święta obchodzonego przez ludzi świadomie pokonujących wszechogarniającą do tej pory barierę strachu.
Piotr Grzelczak
