Krótko po zakończeniu drugiej wojny światowej hasło Cały naród buduje swoją stolicę nie było pustym sloganem. 17 czerwca 1948 roku powołano Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy (SFOS), który miał pomóc w podniesieniu Warszawy z ruin. Fundusz był zasilany z przymusowego opodatkowania „ludu pracującego miast i wsi”, uczniów, a także niektórych produktów, przede wszystkim alkoholu. Dodatkowo organizowano zbiórki pieniędzy na różnego rodzaju imprezach kulturalnych i sportowych oraz zbiórki złomu i makulatury w szkołach i zakładach pracy. Masowo kolportowano wydawnictwa propagandowe, ulotki, afisze i plakaty, sprzedawano także pocztówki "cegiełki" z widokami polskich miast, gór, morza czy jezior. Na tych ostatnich na odwrociach umieszczano hasło: Wczasy wzmocnieniem więzi społecznej. Ostateczna cena pocztówki była składową jej ceny rzeczywistej i ceny „cegiełki”, w latach 50. XX wieku było to najczęściej 2 zł. Początkowo dochody funduszu w całości wędrowały do Warszawy (z tych pieniędzy odbudowano m.in. Stare Miasto, ale także zbudowano nowe osiedla mieszkaniowe, np. Muranów, gmachy użyteczności publicznej, Trasę W-Z). W 1958 roku postanowiono większą część SFOZ (75 proc.) przeznaczyć na budowę szkół i ośrodków zdrowia w innych polskich miastach i miasteczkach oraz renowację zabytków w całym kraju. Zmieniono wtedy nazwę na Społeczny Fundusz Odbudowy Kraju i Stolicy, ale pozostawiono znany już skrót SFOZ. Fundusz zakończył działalność w 1966 roku.
Poznań na „cegiełkowych” pocztówkach reprezentowały najważniejsze zabytki: ratusz, kamieniczki przyrynkowe, katedra, Opera, Biblioteka Raczyńskich czy zamek cesarski, ale także Targi Poznańskie, parki, Zoo i jezioro Kierskie.
Danuta Książkiewicz-Bartkowiak
