Brązowe płyty nagrobne wywiezione przez hitlerowców w czasie II wojny światowej do Norymbergii, następnie ukryte w górach Harzu, a w 1945 roku wywiezione przez Armię Czerwoną do Leningradu zostały odnalezione w 1990 roku w magazynach Ermitażu. Po prawie 50 latach wróciły do poznańskiej katedry. Pierwotnie umieszczone były w posadzkach kaplic, obecnie możemy je oglądać zawieszone w nawach bocznych katedry.
Powstały w końcu XV i w XVI wieku. Najmłodsza z nich, płyta biskupa Andrzeja z Bnina, zamówiona przez niego samego za życia, pochodzi zapewne z Flandrii. Kolejne trzy: wojewody poznańskiego Łukasza Górki, biskupa Uriela Górki i kanonika Bernarda Lubrańskiego (brata założyciela Akademii Lubrańskiego), ze znanego wówczas warsztatu odlewniczego Vischerów. Ostatnia z płyt, kanonika Andrzeja Grodzickiego, została prawdopodobnie odlana w miejscowym warsztacie. Warsztat rodu Vischerów, którego dzieła możemy spotkać w całej niemal Europie, funkcjonował w Norymberdze od połowy XV do końca XVI wieku. Wykonywano w nim płyty nagrobne, sarkofagi, epitafia, chrzcielnice i kraty. Z powodu masowości wyrobów dzieła wytwarzane w warsztacie nie były sygnowane, przez co tak trudno obecnie zidentyfikować ich twórców. Prawdopodobnie większość wyrobów była odlewana na podstawie dostarczanych do warsztatu projektów, możliwe jednak, że część przedstawicieli rodu Vischerów sama zajmowała się ich projektowaniem.
Obecność płyt nagrobnych w poznańskiej katedrze jest dowodem na to, że poznańscy fundatorzy posiadali takie same ambicje, jak możni z zachodniej Europy – pragnęli utrwalić pamięć o sobie w postaci dzieł o wysokiej klasie artystycznej. Dzięki niezwykłym fotografiom zamieszczonym w CYRYLU możemy podziwiać doskonałość ich formy i poznać ówczesne tendencje w przedstawianiu zmarłych.
Magdalena Grzelak-Grosz
