4 grudnia 2002 roku o godzinie 14.30 w pierwszym od strony ul. Grobla filarze rozbieranego mostu św. Rocha znaleziono miedzianą skrzynkę zawierającą dokumenty i przedmioty wmurowane tu 8 września 1911 roku. Tego dnia odbyło się uroczyste położenie kamienia węgielnego pod budowę mostu. Kaseta o wymiarach 30x20x15cm zawierała: odręcznie napisany akt erekcyjny z podpisami członków Magistratu i Rady Miasta Poznania, gazety z września 1911 roku, pięć obiegowych monet, dwie fotografie przedstawiające widok doliny Warty z okresu przed budową mostu, projekt mostu i regulacji rzeki oraz wizytówkę kierownika budowy inż. Schlüsselburga. Do skrzynki przedostała się woda i znacznie uszkodziła papierowe dokumenty. Szybko oddano je w ręce specjalisty, który wykonał znakomitą pracę i ocalił je przed całkowitą degradacją. W CYRYLU prezentujemy kilka przedmiotów, które znajdowały się w miedzianej skrzynce. Pozostałe zostaną opublikowane w kwietniu 2014 roku w artykule Jerzego Borwińskiego, dzięki któremu doszło do tego wyjątkowego odkrycia, na łamach „Kroniki Miasta Poznania” poświęconej Warcie (numer 1/2014).
Most św. Rocha oddano do użytku w maju 1913 roku. Miał pięć przęseł, spoczywał na czterech filarach i dwóch przyczółkach. Nad korytem rzeki usytuowane było środkowe przęsło nurtowe o długości 70 m ze stalowymi łukami dźwigarowymi, na których była podwieszona jezdnia. Metalowa balustrada w tej części ozdobiona była motywami Neptuna i koszami kwiatów. Most miał 222 m długości i 12 m szerokości. Jego historia była krótka, zakończyła się 5 września 1939 roku o godzinie 5, kiedy konstrukcja przęsła środkowego została wysadzona przez wycofujące się wojska polskie. W latach 1949-50 Lucjan Ballenstedt zaprojektował nowe, stalowe przęsło nurtowe nawiązujące formą do konstrukcji pierwotnej. Prace zakończono w 1950 roku. Na początku XXI stulecia z uwagi na pogarszający się stan techniczny przeprawy podjęto decyzję o jego rozbiórce i budowie nowego mostu. Powstał w Pracowni Architektonicznej Ewy i Stanisława Sipińskich. Nadzór konserwatorski z urzędu prowadził Jerzy Borwiński. Nowy most św. Rocha nawiązuje architekturą do dawnego mostu, lecz jest nieco większy, ma 233 m długości i 27 m szerokości. 23 maja 2003 roku w jego podporę wmurowano akt erekcyjny. W tulei z nierdzewnego metalu umieszczono kopie dokumentów znalezionych w filarze poprzednika, a oryginały zdeponowano w Biurze Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu.
Zdemontowane przęsło środkowe starego mostu najpierw ustawiono w kanale ulgi, a potem połączono nim Ostrów Tumski ze Śródką i od 2007 roku funkcjonuje jako most biskupa Jordana.
Jerzy Borwiński, Danuta Książkiewicz-Bartkowiak
