Bastion Grolman składał się z kaponiery (redity, śródszańca) umieszczonej w fosie i osłoniętej wałami (ze względu na wielkość całego założenia taki bastion zwyczajowo nazywany jest fortem). Był jednym z sześciu potężnych dzieł fortyfikacyjnych lewobrzeżnego rdzenia poligonalnej Twierdzy Poznań. Rdzeń powstał w drugim etapie budowy twierdzy w latach 1840-69. Prace rozpoczęto w marcu 1840 roku od wysoko położonego fortu Grolman. Jego budowa trwała prawie 4 lata i zakończono ją w 1843 roku. Ceglana kaponiera fortu była dwuramienna, czyli miała kształt otwartej od strony miasta litery U z rozchylonymi ramionami. Budowla miała trzy kondygnacje, 14 m wysokości od dna fosy i 10 m od strony dziedzińca. Ramiona kaponiery zamykały dwie okrągłe wieże z klatkami schodowymi i wyjściami na wał. Rozpiętość kaponiery wynosiła ok. 92 m, mury zewnętrzne miały 2 m grubości. Kiedy ukończono zewnętrzny pierścień fortyfikacji (twierdza fortowa), twierdza poligonalna okazała się zbędna. W 1902 roku ogłoszono decyzję o likwidacji umocnień rdzenia na lewym brzegu Warty. Prace trwały do 1912 roku. Jednym z dwóch pozostawionych dzieł rdzenia była kaponiera fortu Grolman, którą rozebrano dopiero na początku lat 60. XX wieku (drugim był blokhauz drogi krytej fortu Colomb; dotrwał do dzisiaj w parku Marcinkowskiego zaadaptowany na pub).
Danuta Bartkowiak
