W 2. połowie XX wieku plakaty i afisze były bardzo popularnym środkiem przekazu informacji o wydarzeniach kulturalnych, także tych organizowanych przez prężnie wówczas działające środowisko studenckie pod auspicjami Zrzeszenia Studentów Polskich (ZSP), które szczególnie po upadku stalinizmu zyskało większą swobodę działania. W latach 60. i pierwszych latach kolejnej dekady w poznańskich klubach studenckich Cicibór, Nurt, Od Nowa, Bratniak, Akumulatory i Piekłoraj, galeriach BWA i On oraz Ośrodku Teatralnym Maski odbywały się liczne koncerty, spektakle, wystawy, wernisaże i festiwale. Ich charakter zmienił się w 2. połowie lat 70., kiedy władze PRL przekształciły ZSP w Socjalistyczny Związek Studentów Polskich (SZSP). Od tego czasu część wydarzeń kulturalnych podporządkowano polityce i propagandzie.
Historię zawirowań politycznych w kulturze PRL doskonale oddają afisze i plakaty z tamtego czasu, ich treść i stylistyka. Pomimo indoktrynacji i cenzury wiele z nich to autentyczne dzieła sztuki, oazy twórczej wolności i śmiałych zabiegów formalnych. Charakterystyczną cechą plakatów z tamtego okresu była ich dynamiczna i intensywna kompozycja, nasycona kolorystyka z dużą dawką humoru i absurdu w przekazie. Wszechobecne braki w zaopatrzeniu plastyków w niezbędne materiały nie hamowały wyobraźni twórców, przeciwnie – wynajdywano nowe środki wyrazu artystycznego. A były to czasy analogowe, bez programów graficznych, komputerów, gotowych zdjęć. Plakaty tworzono ręcznie, dzięki czemu można rozpoznać charakterystyczną kreskę czy styl twórcy, mimo że część artystów jest anonimowa lub tworzyła pod pseudonimem (np. kobiety rysujące: Anna i Zyta, Yola, Jull). Swoje prace sygnowali nazwiskiem: Wojciech Wołyński, Rafał Jasionowicz, Edward Lutczyn, Grzegorz Małecki, Henryk Regimowicz, Andrzej Kapela, Juliusz Dziamski, Andrzej Pągowski, Waldemar Świerzy, Ewa Małecka, Krystyna Piotrowska, Ewa Majchrzak, Jadwiga Trzcińska i Katarzyna Święcka.
Dzisiaj dzieła tych artystów nie tylko stanowią świetne źródło informacji o wydarzeniach kulturalnych w środowisku poznańskich studentów, ale nadal przyciągają uwagę ciekawą formą, intrygują i pozostają cennym świadectwem twórczości artystycznej tamtego czasu.
Danuta Bartkowiak, Iza Kolka
