Gajska Ludwik | 1893–1939 | ze zbiorów Tadeusza Gajski, Poznań

Ludwik Gajska urodził się 12 sierpnia 1893 roku we wsi Nowe Łąkie (dawniej powiat babimojski, dzisiaj powiat grodziski), zmarł 27 października 1939 roku we Lwowie. Był synem chałupnika Wawrzyna i Józefy z Kuczyków. Dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną Stanisławą Gorzelniak z Solca miał troje dzieci: Eugenię (1922-1923), Edmunda (ur. 1924) i Tadeusza (ur. 1926 – zm. 2018 r.). Po śmierci żony w 1933 roku ożenił się po raz drugi z Władysławą Dudą, z którą miał córkę Krystynę (1936-1939). Po ukończeniu szkoły powszechnej pracował w mleczarni w Mochach (powiat wolsztyński), gdzie przyuczał się do zawodu. 3 maja 1915 roku został wcielony do wojska niemieckiego. Początkowo służył we Frankfurcie nad Odrą, zaś od 21 czerwca 1916 roku do 27 grudnia 1918 roku służył na placówce przy stacji kolejowej Spandau pod Berlinem. 31 grudnia 1918 roku wrócił do rodziny w Łąkiem, by 5 stycznia 1919 roku dołączyć do oddziałów powstańczych dowodzonych przez ppor. Stanisława Siudę na odcinku „Wolsztyn”. Brał udział w wyzwoleniu Wolsztyna, później zaś Kopanicy i Zbąszynia. W marcu 1919 roku został powołany do 2. Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszego 56. Pułku Piechoty Wielkopolskiej), w skład którego weszły oddziały ppor. Siudy. Z pułkiem strzelców uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej na froncie litewsko-białoruskim. Służbę zakończył 15 stycznia 1921 roku w stopniu kaprala. Dzień później rozpoczął pracę jako urzędnik w Starostwie Powiatowym w Wolsztynie. Tuż po wybuchu II wojny światowej z polecenia wicestarosty T. Hassnego wyruszył z Wolsztyna do Przemyśla jako kierownik taboru samochodowego wywożącego skrzynie z aktami urzędowymi oraz rodziny urzędnicze z całego powiatu wolsztyńskiego. Ostatecznie po zdeponowaniu skrzyń z dokumentacją w Urzędzie Skarbowym w Siedlcach dotarł na Wołyń do miejscowości Migocz k. Zdołbu. Po ataku ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku postanowił wrócić do domu, jednakże 27 października 1939 roku zmarł na tyfus w przeludnionym uchodźcami Lwowie.

[opracowanie na podstawie: A. Fornalski, Ludwik Gajska (1893-1939), [w:] Powstańcy wielkopolscy. Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919, tom V, red. B. Polak, Poznań 2008, s. 53-54.]