Frankowski Mścisław | 1900–1942 | ze zbiorów Aleksandra Przybylskiego, Poznań

Mścisław Frankowski urodził się 6 grudnia 1900 roku w Strzępiniu koło Grodziska Wielkopolskiego. Pochodził z rodziny nauczycielskiej. Po ukończeniu gimnazjum w Grodzisku Wielkopolskim podjął pracę w lokalnej gazecie Rolnik. W 1918 roku, pod koniec I wojny światowej, został wcielony do armii niemieckiej, z której zdezerterował. Po wybuchu powstania wielkopolskiego wstąpił do kompanii grodziskiej, z którą walczył m.in. pod Rakoniewicami i Pniewami. Po zakończeniu powstania brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, gdzie walczył z 56. Pułkiem Piechoty (56. Pułk Piechoty Wielkopolskiej został utworzony na bazie 2. Pułku Strzelców Wielkopolskich, w skład którego weszła m.in. 5. Kompania Grodziska) na terenie Białorusi. Brał udział m.in. w bitwie pod Zubarejowicami (chodzi prawdopodobnie o dzisiejsze Uwarowicze w obwodzie homelskim na Białorusi), która odbyła się 9 listopada 1919 roku. Po zakończeniu wojny pracował jako urzędnik w starostwie powiatowym w Grodzisku Wielkopolskim, później zaś w Nowym Tomyślu. W 1924 roku wstąpił do Stronnictwa Narodowego, w którym w kolejnych latach – głównie w latach 30. – pełnił szereg kierowniczych funkcji. Razem z bratem Marianem Frankowskim redagował endeckie czasopismo Polska Narodowa. W 1937 roku ożenił się z Felicją Smolibowską, z którą miał córkę Barbarę (ur. w 1938 roku). Tuż przed wybuchem II wojny światowej, 25 sierpnia 1939 roku, został zmobilizowany do macierzystego 56. Pułku Piechoty, z którym walczył m.in. nad Bzurą i w obronie Warszawy. Po kapitulacji wrócił do Poznania, gdzie 16 listopada 1939 roku założył z innymi działaczami SN Narodową Organizację Bojową i został mianowany komendantem rejonu Poznań-Zachód. Razem z bratem Marianem (szefem Wydziału Propagandy) zajmował się redagowaniem i kolportowaniem prasy podziemnej. Z powodu przedwojennej działalności w SN, Frankowski był od samego początku okupacji poszukiwany przez Niemców, dlatego też zmienił wygląd (utlenił włosy i zaczął nosić okulary) oraz zaczął posługiwać się przybranym nazwiskiem Stefan Norski. W wyniku denucjacji został aresztowany przez Gestapo 6 grudnia 1940 roku. Początkowo przetrzymywany był w siedzibie Gestapo w przedwojennym Domu Żołnierza, gdzie w trakcie przesłuchań był prawdopodobnie torturowany. Później trafił do Fortu VII, zaś wiosną 1941 roku został przeniesiony do więzienia we Wronkach, następnie zaś w Elblągu. Ostatecznie trafił do Berlina, gdzie 18 grudnia 1941 roku, wraz z innymi działaczami Narodowej Organizacji Bojowej został skazany przez niemiecki Trybunał Ludowy na karę śmierci. Wyrok wykonano przez zgilotynowanie w więzieniu w Berlinie 20 marca 1942 roku.

[opracowanie na podstawie: W. Becker, Frankowski Mścisław (1900-1942), [w:] Powstańcy wielkopolscy. Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919, tom XIII, red. B. Polak, Poznań 2016, s. 54-56; Zarys historji wojennej 56-go Pułku Piechoty Wielkopolskiej, red. S. Siuda, Warszawa 1928, s. 17.]