Rataje to fenomen, na pewno w skali Poznania. Budowa wielkiego osiedla mieszkaniowego na prawym brzegu Warty na terenie dawnej wsi Rataje rozpoczęła się w połowie lat 60. XX wieku i była z wielu względów nietypowa. Bloki budowano na praktycznie pustym terenie, gdzie dominowały pola uprawne i nie było żadnej infrastruktury technicznej, powstawały ze specjalnie dedykowanej dla nowej dzielnicy tzw. ratajskiej wielkiej płyty, ale najbardziej rewolucyjne było to, że jednocześnie z mieszkaniówką budowano drogi, chodniki, obiekty użyteczności publicznej i parki. Rataje w założeniach projektantów miały być samodzielnym miastem, które będzie zaspokajało wszelkie potrzeby jego mieszkańców. I tak się rzeczywiście stało. Na każdym osiedlu w tym samym czasie obok bloków mieszkalnych oddawano do użytku szkoły, przedszkola, żłobki, sklepy, usługi, boiska i place zabaw. Nowi lokatorzy ratajskich bloków nie musieli wiosną czy jesienią brodzić w błocie, jak na wielu podobnych inwestycjach wcześniej i później, ponieważ dostęp do mieszkań umożliwiały im nowe chodniki, a dojazd – ulice i uliczki osiedlowe. Jednak największą dumą Rataj były, i nadal są, domy kultury, świetlice, kluby, pracownie modelarskie i plastyczne, które od początku zasiedlania tych terenów stały się placówkami generującymi życie społeczne i kulturalne ratajan. Dom kultury działał praktycznie na każdym osiedlu i to działały prężnie. Pierwszy, Na Skarpie, otwarto w 1971 roku w bloku na os. Piastowskim, drugi, Jagiellonka – na os. Jagiellońskim. Program klubów adresowany był do wszystkich, ale najaktywniej korzystały z niego dzieci i młodzież. Organizowano zabawy, gry, konkursy, koncerty, bale i baliki, wycieczki, kiermasze, turnieje i zawody sportowe. Na spotkania zapraszano znanych aktorów, piosenkarzy, pisarzy, malarzy i… zwierzęta z poznańskiego Zoo z ich opiekunami. Latem przygotowywano bogatą ofertę dla dzieci i młodzieży, które spędzały wakacje w mieście. Z atrakcji oferowanych przez ratajskie placówki kulturalne przez dziesięciolecia korzystały tysiące dzieci i dorosłych. A wszystkie te atrakcje znajdowały się o krok od domu. Mali i starsi ratajanie nie mieli zbyt wielu powodów, by udawać się do tzw. miasta, chociaż oddany do użytku w 1953 roku most Marchlewskiego (dzisiaj Królowej Jadwigi) doskonale im to umożliwiał.
W 1965 roku budowę i zarządzanie nowymi osiedlami powierzono Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle Młodych”, największej spółdzielni mieszkaniowej w Poznaniu i Wielkopolsce. I tak jest do dzisiaj. Spółdzielnia bardzo dba o swój wizerunek i historię. Jest partnerem CYRYLA i sukcesywnie przekazuje nam swoje archiwalia. Publikujemy prawie 700 obiektów, pierwszą część gigantycznej kolekcji, którą będziemy w najbliższej przyszłości uzupełniali o nowe materiały digitalizowane z zachowanych kronik ratajskich domów kultury. A na zdjęciach widać głównie dzieci, które dzisiaj są już bardzo dorosłymi osobami i prawdopodobnie nawet nie wiedzą, że ich dziecięce wizerunki przetrwały w archiwach spółdzielni. Ratajanie, szukajcie swojego dzieciństwa w CYRYLU!
Danuta Bartkowiak, Magdalena Grzelak-Grosz
