Celichowski Jerzy | 1885–1952 | ze zbiorów Jana Celichowskiego, Poznań

Jerzy Celichowski urodził się 10 kwietnia 1885 roku w Gnieźnie. Był synem Marii i Józefa Celichowskich. Jako uczeń gnieźnieńskiej szkoły został z niej relegowany za przynależność do tajnego Towarzystwa im. T. Zana, w którym nauczano m. in. języka polskiego i historii. Kara obejmowała również zakaz nauki w innych szkołach pruskich. W czasie procesu sądowego jego obrońcą był kuzyn adwokat Witold Celichowski. Ostatecznie Jerzy był zmuszony ukończyć gimnazjum we Lwowie, gdzie zdał maturę w 1904 roku. Następnie studiował w Lipsku, Berlinie, ukończył studia ekonomiczno-rolnicze. Pracował jako agronom, urzędnik gospodarczy i administrator w majątkach ziemskich w Wielkopolsce. W międzyczasie odbył w latach 1911-1912 jednoroczną służbę wojskową w armii niemieckiej. W związku z wybuchem wojny 2 sierpnia 1914 roku został powołany do służby wojskowej. Walczył na froncie zachodnim, a następnie wschodnim. Był trzykrotnie ranny, chorował na tyfus. Kilkakrotnie przechodził zapalenie płuc. Ze względu na stan zdrowia został zwolniony z wojska 18 kwietnia 1918 roku i uznany za niezdolnego do dalszej służby. Po powrocie z wojny ponownie rozpoczął pracę administratora, ale na wieść o wybuchu powstania wstąpił w szeregi powstańców. Niestety brakuje informacji na temat jego działalności w powstaniu. Od 15 kwietnia 1919 roku do 2 marca 1923 roku służył w armii polskiej w stopniu porucznika. W 1919 roku ożenił się ze Stanisławą Roth córką dzierżawcy majątku Luciny w powiecie śremskim. Młodzi zamieszkali w Poznaniu przy ul. Niegolewskich, gdzie mieszkali aż II wojny światowej. W międzywojniu Jerzy pracował jako urzędnik państwowy w Łowiczu, Ostrowie Wielkopolskim, Poznaniu, Gnieźnie, a od 1931 roku w Okręgowym Urzędzie Ziemskim i Wydziale Rolnictwa i Urządzeń Rolnych przy Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu. We wrześniu 1939 roku na polecenie polskich władz Jerzy Celichowski wraz z rodziną miał wyjechać z Poznania na wschód. Dotarli jednak do wsi Podgórzyce koło Tumu pod Łęczycą, gdzie przeżyli natarcie Armii Poznań. W drugiej połowie września rodzina Celichowskich powróciła do Poznania. 3 grudnia 1939 roku została wyrzucona ze swojego mieszkania i osadzona w obozie na Główniej. Z powodu udziału Jerzego w powstaniu wielkopolskim, a także jego pokrewieństwem ze Stanisławem Celichowskim znanym działaczem politycznym zachodziły obawy, że rodzina może być narażona na prześladowania ze strony Niemców. Z tego też względu został on wraz z rodziną już 6 grudnia wysłany do Generalnej Guberni. Dotarli do Ostrowca Świętokrzyskiego, a ostatecznie do Skierniewic, gdzie Jerzy pracował jako tłumacz przysięgły. W marcu 1945 roku Jerzy i Maria Celichowscy powrócili do swojego mieszkania w Poznaniu, gdzie wcześniej przyjechał już ich syn Bogdan. Jerzy ponownie rozpoczął pracę jako urzędnik państwowy w Wojewódzkim Urzędzie Ziemskim w Poznaniu a potem w Urzędzie Wojewódzkim. 17 sierpnia 1946 roku Jerzy Celichowski został aresztowany przez władze komunistyczne i osadzony w więzieniu na Młyńskiej. Po odbyciu kary 3 miesięcy ciężkiej pracy w obozie w Jaworzynie został zwolniony i przywrócony na dawne stanowisko. Jerzy nie poznał uzasadnienia wyroku. Być może jego prześladowanie przez władze komunistyczne miało związek z działalnością jego syna Stefana w NZS w Brygadzie Świętokrzyskiej. Ciężkie przeżycia przyczyniły się do pogorszenia i tak już słabego jego zdrowia. Jerzy Celichowski zmarł 19 stycznia 1952 roku i został pochowany na cmentarzu na Junikowie.

(opracowane na podstawie wspomnień Bogdana Celichowskiego, syna Jerzego)