Pierwsze pocztówki nie były widokówkami. Z jednej strony miały miejsce na krótką wiadomość, a z drugiej – na wpisanie adresata. Nazywano je kartami korespondencyjnymi. Pojawiły się w 1869 roku w Austrii, a rok później w krajach niemieckich. Początkowo służyły głównie żołnierzom do informowania rodziny o swoich losach (w pierwszym roku wojny niemiecko-francuskiej wysłano ich 10 mln). Wkrótce stronę przeznaczoną na tekst wiadomości zaczęto wypełniać graficznymi obrazkami, barwnymi litografiami, a potem fotografiami pokazującymi panoramy miast, zabytki, nowe budynki. W tym czasie intensywny rozwój gospodarczy spowodował coraz liczniejsze przemieszczaniem się wielu osób, opłata pocztowa za wysłanie widokówki była niższa niż za wysłanie listu, a częstotliwość ich dostarczania – większa. Mieszkańcy różnych części Europy zaczęli więc masowo wysyłać barwne kartki z dalszych lub bliższych podróży i widokówki stały się niesamowicie popularne. Podobno pocztówką wysłaną w Poznaniu przed południem można było się zaanonsować na popołudniową wizytę. Niedługo potem widokówki stały się wdzięcznym obiektem kolekcjonerskim, co z kolei prowokowało wydawców do większej inwencji w ich ozdabianiu.
Kolekcjonerem poznańskich pocztówek jest Roman Trojanowicz, lekarz, humanista, wielki erudyta, kiedyś radny Poznania. Ma w swoich zbiorach kilka tysięcy widokówek. Pierwszą pocztówkę zdobył, a właściwie uratował w czasie lekarskiej wizyty u pacjentki, której dziecko zamalowywało kredkami piękną kartkę. Od niej zaczęła się jego pokaźna kolekcja, choć ona sama gdzieś zaginęła. Dzisiaj zbiór ma nie tylko pokaźną wartość kolekcjonerską, ale także historyczną i dokumentalną. Na niektórych pocztówkach utrwalono widoki, które nie zachowały się ani na fotografiach, ani na innych dokumentach z tamtego czasu. Dla historyka wartość bezcenna. Fragmentem tej kolekcji są pocztówki wydane z okazji Powszechnej Wystawy Krajowej w 1929 roku, czyli słynnej Pewuki.
Danuta Bartkowiak
